Phan Đình Phùng (1847-1895)

 

Phan Đình Phùng 

(1847-1895)

  • Tên đầy đủ: Phan Đình Phùng
  • Quốc tịch: Việt Nam
  • Phong trào chính trị: Cần Vương
  • Ngày sinh: 6 tháng 6 năm 1847
  • Nơi sinh: Đông Thái, La Sơn, Hà Tĩnh
  • Ngày mất: 28 tháng 12, 1895 (48 tuổi)
  • Nơi mất: Vụ Quang, Hương Khê, Hà Tĩnh
 

Phan Đình Phùng (1847-1895) là một nhà cách mạng Việt Nam, người đã lãnh đạo các đội quân nổi dậy chống lại thực dân Pháp ở Việt Nam. Ông là người nổi bật nhất trong số các học giả triều đình Nho giáo tham gia vào các chiến dịch quân sự chống Pháp trong thế kỷ 19 và được những người theo chủ nghĩa dân tộc ở thế kỷ 20 tôn vinh là anh hùng dân tộc sau khi ông qua đời. Ông nổi tiếng về ý chí và nguyên tắc không khoan nhượng của mình - trong một lần, ông không chịu đầu hàng ngay cả sau khi quân Pháp xâm phạm lăng mộ tổ tiên của ông và bắt giữ và đe dọa giết gia đình ông.

Sinh ra trong một gia đình quan lại ở Hà Tĩnh,
Phan Đình Phùng tiếp nối truyền thống của tổ tiên bằng việc đỗ đầu trong các kỳ thi ở kinh thành Huế năm 1877. Ông nhanh chóng thăng quan tiến chức dưới thời vua Tự Đức nhà Nguyễn, nổi tiếng thanh liêm, chính trực. lập trường kiên quyết chống tham nhũng.
 

Cùng với Tôn Thất Thuyết, Phan Đình Phùng tổ chức các cuộc nổi dậy như một phần của phong trào Cần Vương, tìm cách đánh đuổi quân Pháp và đưa Hoàng đế Hàm Nghi làm người đứng đầu một nước Việt Nam độc lập. Chiến dịch này tiếp tục kéo dài ba năm cho đến năm 1888, người Pháp chiếm được Hàm Nghi và đày ông sang Algeria.

Phan Đình PhùngCao Thắng tiếp tục chiến dịch du kích, xây dựng mạng lưới gián điệp, căn cứ và xưởng sản xuất vũ khí nhỏ. Tuy nhiên, Cao Thắng đã bị giết trong quá trình này vào cuối năm 1893. Chiến dịch kéo dài một thập kỷ cuối cùng đã khiến Phan suy sụp, và ông chết vì bệnh kiết lỵ khi quân Pháp bao vây lực lượng của ông.

Cột mốc:

  • 1847: Phan Đình Phùng sinh tại làng Đông Thái, huyện La Sơn (nay là xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ), tỉnh Hà Tĩnh, trong một gia đình nho học.  
  • 1876: Phan Đình Phùng thi đỗ cử nhân. 
  • 1877: Ông thi đậu Đình nguyên Tiến sĩ, được bổ làm tri huyện Yên Khánh (tỉnh Ninh Bình).  
  • 1883: Do phản đối việc Phụ chính Tôn Thất Thuyết phế truất vua Dục Đức, đưa Lãng Quốc Công Hồng Dật (vua Hiệp Hòa) lên ngôi, nên ông bị vị đại thần này cách chức, bắt giam rồi sau đó đuổi về quê nhà. 
  • 1884: Phan Đình Phùng được phục chức, rồi được bổ làm tham biện Sơn phòng Hà Tĩnh.  
  • 1885: Hưởng ứng phong trào "Chiếu Cần Vương "của vua Hàm Nghi, dù đang cư tang mẹ, Phan Đình Phùng vẫn đứng ra chiêu tập lực lượng từ khắp các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, để chống ngoại xâm.
  • 1894: Phan Đình Phùng đã tập hợp lực lượng, đánh thắng một trận lớn, đối phương mất nhiều vũ khí và bị giết chết rất nhiều.
  • 1895: Nguyễn Thân dẫn 3.000 quân do ngày càng xiết chặt vòng vây. Trong một trận giao tranh ác liệt, Phan Đình Phùng bị thương nặng, rồi hy sinh.
 
 
Chân dung Phan Đình Phùng (1847-1895)

 
 
 
 Chân dung Phan Đình Phùng (1847-1895).



 
Tượng đài Phan Đình Phùng tại vòng xoay giao lộ Khổng Tử và Tổng Đốc Phương.
 
 
 
 
 Phan Đình Phùng là Thánh tổ ngành Quân cụ Quân lực VNCH.
 
 
 
 
 
 Mộ của Phan Đình Phùng ở làng Đông Thái, xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh.
 
 
 
 
Bút tích Phan Đình Phùng lưu giữ tại Viện Bảo tàng Lịch sử Việt Nam.





Tờ yết thị của Nguyễn Thân về việc thiêu hủy thi hài Phan Đình Phùng.
 
 
 

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Nhân Vật Lịch Sử